IRIB World Service

محمد پارسا نجفی با حمیدرضا غلامزاده ،کارشناس مسائل بین الملل گفت و گو کرد. این مصاحبه در خبرگزاری آنا منتشر شده است:

شبکه های برون مرزی فقط یک ابزار برای برقراری ارتباط میان ملت ها نیستند، بلکه کارکردهای بسیاری در گستره مسائل انسانی را برای خود رقم زده اند. در جهان امروز رسانه ها زندگی بشریت را کاملا تغییر داده اند و رسانه هایی که درعرصه بین الملل حضور دارند، به مراتب نقش بزرگ تری دارند. برای بررسی این اهمیت و جایگاه رسانه ها با دکتر حمیدرضا غلامزاده کارشناس ارشد مرکز پژوهش مجلس شورای اسلامی، مسئول کارگروه دیپلماسی عمومی ستاد حقوق بشر قوه قضائیه و مدیر بنیاد جوانه صلح به گفت و گو نشستیم که از نظر شما می گذرد؛

س: رسالت شبکه های برون مرزی را در چه رهیافتی می دانید؟

حتما مهم ترین رسالت شبکه های برون مرزی خدمت به دیپلماسی عمومی کشور است. طبعا این اقدام با آگاهی افزایی امکان پذیر است. یک نکته دیگر مرتبط به ماجراهای «دوران پسا حقیقت» و کمپین های فیک نیوز باز می گردد که با استفاده از شبکه های اجتماعی علیه ایران شکل می گیرد و به ارائه شایعات می پردازند و در این خصوص هم پرس تی وی، هیسپان تی وی، العالم و ... به خوبی می توانند با آن مقابله کنند و با ارائه حقیقت آن را خنثی کنند و به ایجاد بازدارندگی بپردازند.

س: به بازدارندگي اشاره کردید چقدر شبکه های برون مرزی ايران را در ایفای این نقش مهم موثر مي دانيد؟

در بازدارندگی نرم باید یک کشور خود را به ملت های دیگر بشناساند و زمانی که این علاقه مندی، آگاهی و توجه ایجاد شود، افکار عمومی نسبت به رفتار دولت خود نسبت به کشور مورد نظر حساس تر می شود. در نتیجه این موارد از عوامل بازدارندگی نرم محسوب می شود.

مهم ترین بخش سیاست خارجی ما و تقابلی که با غرب وجود دارد، در منطقه غرب آسیا شکل می گیرد. جنگ روایت ها مولفه اساسی جنگ نرم است. پروفسور جوزف نای در یکی از آثارش نوشته که «مهم تر از جنگ نظامی این است که روایت چه کسی می تواند پیروز باشد.» به عنوان نمونه پرس تی وی در ابتدای جنگ سوریه خبرنگار شهیدش سرینا شیم را داشت و اخباری که این خبرنگار در خصوص رابطه داعش و ترکه مخابره کرد، گام بسیار بزرگی بود، هر چند به نظر من این نقش پرس تی وی بعد از این مقطع،  محدودتر نمود یافته است.

س: جايگاه شبكه هاي برون مرزي مانند العالم و پرس تي وي را درتقويت محور مقاومت چگونه مي بينيد؟

وجود شبکه های برون مرزی بسیار مهم است و به تعبیری آنها در خط اول نبرد در غرب آسیا هستند. چنین رسانه هایی می توانند به شکل گیری فضای بازدارندگی کمک کنند. از این رو نباید رسانه را فقط به آنچه که روی آنتن می رود، تقلیل داد. آنها تاثیرات مهمی در عرصه میدانی و روی زمین دارند که طبعا بستگی مستقیم به عملکرد هر کشور دارد؛ اما در مجموع بازیگر اول میدان، شبکه های برون مرزی جمهوری اسلامی هستند.

اشخاص همسو با جمهوری اسلامی در کشورهای دیگر به شبکه های برون مرزی ایران به عنوان مرجع و منبع نگاه می کنند بنابراین باید بتوانیم ادبیات و اطلاعاتی را در اختیار آنها قرار دهیم که در زندگی روزمره و بحث های سیاسی بتوانند مواضع خود و جمهوری اسلامی را اثبات کنند.

در مواقعی که سوال مهمی در خصوص تحولاتی مطرح می شود که یک سر آن به ایران مربوط است، دوستان انقلاب اسلامی منتظر هستند پاسخ های خود را از طریق شبکه های برون مرزی ج.ا.ا. مثل العالم و پرس تی وی و ... دریافت کنند.

س: رویش قارچ گونه شبکه های تلویزیونی غربی و عربی در منطقه غرب آسیا به ویژه در کشورهای عربی چه دلیلی دارد؟

تکثیر شدن آنها دو علت دارد؛ اول منابع مالی گسترده ای که در اختیار امریکا و نیز عربستان است؛ اما دلیل دوم به این نکته باز می گردد که «تکرار» یکی از عوامل موثر در تثبیت رسانه ای است که می تواند تواتر بیشتری ایجاد کند و در ذهن مخاطب تثبیت شود. در این زمینه مطالعات جدی هم انجام شده است.

مثلا رسانه اول که از منافقین است، یک خبری دورغ را منتشر می کند، سپس رسانه دوم آن را به انگلیسی کار می کند رسانه سوم که ممکن است تایم ، نیوزویک یا نیویورک تایمز باشد، آن خبر را به عنوان یک خبر از منبع انگلیسی بازنشر می کند و آن گزارش در رسانه های (جریان اصلی) غرب به گردش در می آید و سایر رسانه ها به آن استناد می کنند و در نتیجه آن روایت [نادرست] در ذهن مخاطب تثبیت می کند.

زمانی که بازیگران رسانه ای متعدد در اختیار یک مجموعه باشند و مجموعه از آنها در یک سناریوی منسجم استفاده کند و به آنها به صورت فوق نقش و جایگاه دهد، می توانند تکثر انتشار از یک روایت را ایجاد کنند تا در فکر مخاطب تثبیت شود. این تواتر رسانه ای یکی از دلایلی است که رسانه های وابسته به غرب به صورت قارچ گونه گسترش یافته اند.

شبکه های پرس تی وی و العالم هم باید به این نکته توجه داشته باشند و تواتر زمانی را حتما رعایت کنند و با خلاقیت رسانه ای آن را استمرار بخشند و مسائلی که پیگیری می کنند به صورت مقطعی نباشد چرا که اثر آن ممکن است از میان می رود.

س: شبكه هاي برون مرزي ایران چه اقدامي مي تواند در راستاي حمايت از مردم بحرين و يمن كه زير سركوب آل سعود قرار دارند، انجام دهند ؟

پرس تی وی جدای از ادبیات ایدئولوژیک جمهوری اسلامی لازم است که یک ادبیات متفاوتی را هم در اختیار نیروهای همسو با انقلاب اسلامی و نیز فضای بین الملل گسترش دهد.

بحث حقوق بشر، صادرات غیرقانونی سلاح توسط غربی ها به عربستان [برای کشتار مردم یمن] و مواردی نظیر آنها باید به صورت محتوایی مورد بررسی قرار گیرد، نه آنکه فقط اصطلاح حقوق بشر مرتبا تکرار شود. باید از متخصصان و کارشناسانی که در این زمینه ها فعالیت علمی و جدی داشته اند، دعوت شود و تریبون در اختیار آنها قرار گیرد تا آگاهانه و عالمانه به این رویکرد قوت بخشند. به بیان دیگر مصادیق و جنایت های آل سعود در استان شيعه نشين الشرقيه و کشورهای بحرین و یمن به صورت متقن و مستدل به مخاطبان جهانی عرضه شود. برای مثال باید مشخص شود کدام قانون یا معاهده حقوق بین الملل یا کدام مفاد کنوانسیون های جهانی توسط دولت سعودی نقض شده است.

محققین و سازمان های مردم نهاد و تشکل های بسیاری در سراسر جهان در این زمینه ها زحمت کشیده اند و می توانیم از نظرات آنها استفاده کنیم؛ اما این شبکه های برون مرزی ج.ا.ا. هستند که باید ادبیات خاص خود را در خصوص حمایت از مردم مظلوم بحرین، یمن به ویژه شرق عربستان ایجاد کند.

البته این کار چندان سخت نیست و افراد پژوهشگر در این زمینه در سطح جهان بسیار هستند که شبکه های برون مرزی ما می توانند از آنها دعوت کنند. در مجموع باید گفت که شبکه های برون مرزی ما باید ادبیات مقابله با آل سعود را به آزادیخواهان جهان و خود آن کشورها ارائه کنند.